



Ιερά Μονή Βουτσάς
Σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το Γρεβενίτι βρίσκεται η Μονή Βοτσάς ή Βουτσάς, η οποία είναι η αρχαιότερη μονή του Ζαγορίου, γνωστή και ως Παναγιά Πωγωνιώτισσα.
Χτίστηκε τον 7ο αιώνα, μεταξύ του 668 - 685 από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ Πωγωνάτο και είναι από τις πρώτες μονές που χτίστηκαν στα Βαλκάνια, ενώ στέγαζε 80 μοναχούς. Η επιγραφή στο καθολικό αναφέρει ότι ανακαινίσθηκε και αγιογραφήθηκε κατά το έτος 1680 από τον ιερέα Αθανάσιο και τους μοναχούς Αντώνιο και Νικόδημο.
Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε μια μαγευτική τοποθεσία, στην μικρή κοιλάδα που σχηματίζεται από το πέρασμα του ποταμού Βάρδα και ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα Γρεβενιτίου. Ασφαλτοστρωμένος δρόμος θα σε οδηγήσει εκεί για να εντυπωσιαστείς.
Η θέση που βρίσκεται το μοναστήρι ήταν άλλοτε σημαντικός σταθμός των καραβανιών, που ταξίδευαν ακολουθώντας τη λεγόμενη "Βασιλικόστρατα", έναν πλατύ δρόμο που οδηγούσε από τη Θεσσαλία ή τη Δυτική Μακεδονία, μέσα από τα ορεινά περάσματα του Μετσόβου, στο Μοναστήρι της Βουτσάς. Εδώ υπήρχε και κωμόπολη που καταστράφηκε το 1430 από τους Τούρκους και τον Σινάν Πασά.
Στα μέσα του 18ου αι. το μοναστήρι είχε μεγάλη περιουσία και διέθετε αξιόλογη βιβλιοθήκη, όπου φυλασσόνταν σπάνια χειρόγραφα και εκδόσεις, καθώς και η χλαμύδα του Πωγωνάτου και η σέλα του αλόγου του. Πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε ξανά το 1943 από τους Γερμανούς και τα μόνα που σώθηκαν ήταν το βυζαντινό, σταυροειδές με τρούλο αλλά και τρίκογχο αγιορείτικου τύπου, καθολικό της.
Πρόσφατα ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ολικής αποκατάστασης του μοναστηρίου, χτίστηκαν νέα κελιά, όπου μένουν μοναχοί και πλέον το μοναστήρι απέκτησε την παλιά του αίγλη.
Η Μονή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, στο Γενέσιο της Θεοτόκου, όπου οι κάτοικοι της γύρω περιοχής συνήθιζαν να μαζεύονται από το προηγούμενο βράδυ και να κατασκηνώνουν γύρω από τη Μονή, ενώ πολλοί έμεναν και στα παλιά κελιά, πριν ανακαινιστούν και κατοικηθούν πλέον αποκλειστικά από τους μοναχούς. Στις μέρες μας πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, ώστε περισσότερος κόσμος να μπορεί να παρεβρεθεί.
Λίγο πιο κάτω από τη Μονή βρίσκεται το γεφύρι της Κούρτιας, ένα
δίτοξο γεφύρι το οποίο χτίστηκε το 1828 και γεφυρώνει το Βάρδα ποταμό.






